चालू घडामोडी सराव परीक्षा 03

 NASA : National Aeronautics and Space Administration
 स्थापना: 01 ऑक्टोबर 1958
 संस्थापक: डॉईट डी. आईसनहॉवर
 प्रशासक : बिल नेल्सन
 मुख्यालय: वॉशिंग्टन (डीसी), यूआयटेड स्टेट्स

 2021 मध्ये खेळाडू आणि प्रशिक्षक म्हणून खेळातील योगदानाबद्दल द्रोणाचार्य पुरस्कार मिळवणाऱ्या त्या भारतातील पहिल्या महिला हॉकी प्रशिक्षक आहेत.
भारतातील पहिल्या महिला
 व्यावसायिक पायलट परवाना मिळवणारी ती भारतातील सर्वात तरुण पायलट – समायरा हुल्लूर
 ODI मध्ये दोन वेळेस 06 विकेट्स घेणारी भारतीय महिला खेळाडू – दीप्ती शर्मा
 इनडोअर शॉट पी मध्ये 16 मीटर पार करणारी पहिली भारतीय महिला – कृष्णा जयशंकर
 जग्वार फायटर जेट स्क्वाड्रनमध्ये कायमस्वरूपी सामील होणारी पहिली महिला पायलट – तनुष्का सिंग
 भारतीय नौदलाच्या पहिल्या महिला फायटर पायलट – आस्था पुनिया
 भारतातील सर्वात वयस्कर महिला स्कायडायव्हर – डॉ. श्रद्धा चौहान
 FIDE महिला विश्वचषकाच्या अंतिम फेरीत पोहोचणारी पहिली भारतीय – दिव्या देशमुख
 जागतिक क्रीडा स्पर्धेत वुशूमध्ये भारतासाठी पदक जिंकणारा पहिला भारतीय – नम्रता बत्रा
 द्रोणाचार्य पुरस्कार मिळवणारी भारतातील पहिली महिला हॉकी प्रशिक्षक – प्रीतम राणी सिवाच

इतिहासकार
 पुरस्कार – कर्नाटक सरकारमार्फत दिला जातो.
 2 ऑक्टोबर 2025 ला दिला (गांधी जयंतीनिमित्त)
 उद्देश – महात्मा गांधींच्या जीवनमूल्यांचा प्रचार आणि प्रसार करण्याऱ्या व्यक्ती किंवा संस्थांना सन्मानित करणे.
 गानसम्रानि लता मंगेशकर पुरस्कार 2025 -पंडित भीमराव पांचाळे
 अन्न आणि शांततेसाठीचा पहिला जागतिक एस . एस . स्वामिनाथन पुरस्कार डॉ . आरेनारे
 2025 चा रॅमन मॅगसेसे पुरस्कार – educate girls ngo
 प्रो . व्ही . के . गोकाक पुरस्कार – आनंद व्ही पाटील
 2025 चा कॅमल इंटरनॅशनल अवॉर्ड – युनूस अहमद
 2025 चा asme हॉली पुरस्कार – बाबा कल्याणी
 आंतरराष्ट्रीय जल पुरस्कार 2025 – डॉ . हिमांशू कुलकर्णी
 2025 चा कृषी मीडिया पुरस्कार – आमशी प्रसन्नकुमार
 2024 चा ” राष्ट्रीय लता मंगेशकर पुरस्कार ” – सोनू निगम
 2025 सालासाठी जागतिक पर्यटन पुरस्कार – आंध्रप्रदेश
 2025 चा पेन पिंटर पुरस्कार – लीला अबौलेला
 43 वा लोकमान्य टिळक राष्ट्रीय पुरस्कार – नितीन गडकरी
 विष्णुदास भावे पुरस्कार 2025 – नीना कुलकर्णी
 महात्मा गांधी सेवा पुरस्कार 2025 – डॉ. रामचंद्र गुहा
BRO – Border Roads Organization (सीमा रस्ते संघटना)
स्थापना : 07 मे 1960
संस्थापना : जवाहरलाल नेहरू
महासंचालक : लेफ्टनंट जनरल रघु श्रीनिवासन
मुख्यालय – दिल्ली

 2025 चे वैद्यकशास्त्र नोबेल पुरस्कार विजेते
 परिधीय रोगप्रतिकारक सहनशीलतेबद्दलच्या त्यांच्या शोधांसाठी
 मेरी ई. ब्रूनको – अमेरिका
 फ्रेड रॅम्सडेल – अमेरिका
 शिमोन साकागुची – जपान
 या संशोधनातून शरीराच्या रोगप्रतिकारशक्तीमध्ये शरीरातील स्वतःच्या पेशींना लक्ष्य न करण्याची क्षमता कशी कार्य करते, हे स्पष्ठ होते.

मुख्य लक्ष : बिहारमधील युवा कौशल्य आणि शिक्षण
PM – SETU ( pradhan mantri skilling and employability transformation through upgraded ITIs )
बिहार
 स्थापना :22 मार्च 1992
 मुख्यमंत्री : नितीश कुमार
 राज्यपाल : आरिफ मोहम्मद खान
 राजधानी : पटना
राष्ट्रीय उद्यान :
 वाल्मिकी
 राजगिर
 कानवर
महत्वाची धरणे :
 इंदापुरी

 भारतातील पहिली स्वदेशी माध्यम मशीन गन कोणाद्वारे विकसित – Lokesh Machines Ltd.
 आंतरराष्ट्रीय सीमेवर अँटी-ड्रोन प्रणाली तैनात करणारे भारतातील पहिले राज्य – पंजाब
 सेमीकंडक्टर धोरणाला मान्यता देणारे पहिले भारतीय राज्य – गुजरात
 भारतातील पहिली हायड्रोजनवर चालणारी ट्रेन कोणत्या मार्गावर – जिंद – सोनिपत
 सौर उर्जेवर चालणारे भारतातील पहिले विधानसभा असलेले कोणते राज्य बनले – दिल्ली
 व्हाट्सअप द्वारे प्रशासन सेवा सुरु करणारे जगातील पहिले राज्य – आंध्रप्रदेश
 भारतातील पहिली रॉकेट 3D प्रिंटिंग सुविधा – Agnikul Cosmos द्वारे
 भारतातील पहिली सेंट्रल टिशू बँक कोठे सुरु – दिल्ली
 भारतातील पहिला अधिकृत बालविवाह मुक्त जिल्हा – बालोद
 भारतातील पहिले झोपडपट्टीमुक्त शहर – चंदीगड
 संपूर्ण डिजिटल साक्षरता प्राप्त करणारे भारतातील पहिले राज्य – केरळ
 जगातील पहिल्या ऊर्जा पारेषण पार्कचे उदघाटन – तेलंगणा
 पहिल्या परदेशातील अटल इनोव्हेशन सेंटरचे उदघाटन – यूएई
 जगातील पहिले सिरॅमिक कचरा पार्क – उत्तरप्रदेश
 धावत्या ट्रेनमध्ये एटीएम असलेली भारतातील पहिली एक्स्प्रेस – पंचवटी एक्स्प्रेस
 देशातील ‘पहिले महिला टुरिस्ट फ्रेंडली राज्य’ – केरळ
 बाळंतपणादरम्यान माता मृत्यू शून्य करणारा भारतातील पहिला केंद्रशासित प्रदेश – पद्दुचेरी
 हिम बिबट्यांच्या लोखसंख्येचा संपूर्ण अंदाज घेणारे पहिले राज्य – हिमाचल प्रदेश
 भारतातील पहिली चित्ता सफारी कोणत्या राष्ट्रीय उद्यानात – कुनो राष्ट्रीय उद्यान

 जागतिक अंतराळ सप्ताहाची अधिकृत व्याख्या “विज्ञान आणि तंत्रज्ञानाचा आंतरराष्ट्रीय उत्सव आणि मानवी स्थिती सुधारण्यासाठी त्यांचे योगदान” अशी केली जाते.

 ‘सर क्रिक’ वाद हा भारत आणि पाकिस्तान यांच्यातील त्यांच्या सीमेवरील 100 किमी लांबीच्या भरती-ओहोटीच्या मुहानावरील प्रादेशिक वाद आहे.
 जो गुजरातच्या कच्छ आणि पाकिस्तानच्या सिंध प्रांताच्या सीमेवर आहे. हा वाद स्वातंत्र्यपूर्व काळापासून सुरु असून, या दलदलीच्या प्रदेशावरून दोन्ही देश अनेक दशकांपासून एकमेकांवर अतिक्रमणाचा आरोप करत आहेत.

 United Nations Economics and Social Council (ECOSOC)
 आर्थिक, सामाजिक आणि पर्यावरणीय – शाश्वत विकासाच्या तीन आयामांना पुढे नेण्यासाठी संयुक्त राष्ट्रांच्या यंत्रणेच्या केंद्रस्थानी ही परिषद आहे.

 आशियाई टेबल टेनिस चॅम्पियनशिप 2025 चे ब्रँड अँबेसेडर – शरत कमल

 मुलींचे सक्षमीकरण आणि त्यांच्या हक्कांबद्दल जागरूकता निर्माण करण्यासाठी साजरा केला जातो.
 संयुक्त राष्ट्रांनी 2011 मध्ये या दिवसाची घोषणा केली आणि 2012 मध्ये तो प्रथम साजरा करण्यात आला.
 “The girl I am, the change I lead: Girls on the frontline of crisis”

 01 ऑक्टोबर – वृद्ध व्यक्तींचा आंतरराष्ट्रीय दिवस, जागतिक शाकाहारी दिवस
 02 ऑक्टोबर – गांधी जयंती, आंतरराष्ट्रीय अहिंसा दिवस, लाल बहादूर शास्त्री जयंती
 05 ऑक्टोबर – जागतिक शिक्षक दिवस
 06 ऑक्टोबर – (पहिला सोमवार) – जागतिक अधिवास दिवस
 07 ऑक्टोबर – जागतिक कापूस दिवस
 08 ऑक्टोबर – भारतीय वायुसेना दिवस
 09 ऑक्टोबर – जागतिक पोस्टल दिवस
 10 ऑक्टोबर – राष्ट्रीय डाक दिवस, जागतिक मानसिक आरोग्य दिवस
 11 ऑक्टोबर – आंतरराष्ट्रीय बालिका दिवस
 13 ऑक्टोबर – आपत्ती जोखीम कमी करण्यासाठी आंतरराष्ट्रीय दिवस
 14 ऑक्टोबर – जागतिक मानक दिवस
 15 ऑक्टोबर – जागतिक विद्यार्थी दिवस
 16 ऑक्टोबर – जागतिक अन्न दिवस, जागतिक भूल दिवस, जागतिक मणक्याचे दिवस
 17 ऑक्टोबर – गरिबी निर्मूलनासाठी आंतरराष्ट्रीय दिवस
 20 ऑक्टोबर – जागतिक सांख्यिकी दिवस
 21 ऑक्टोबर – पोलीस स्मृती दिवस
 24 ऑक्टोबर – जागतिक पोलिओ दिवस, संयुक्त राष्ट्र दिवस
 31 ऑक्टोबर – राष्ट्रीय एकता दिवस

 NSE (नॅशनल स्टॉक एक्सचेंज) चे नवीन अध्यक्ष – इंजेती श्रीनिवास
 आखिल भारतीय आयुर्वेद संस्थेचे नवीन संचालक – प्रदीप कुमार प्रजापती
 केंद्रीय औद्योगिक सुरक्षा दल (CISF) महासंचालक – प्रवीर रंजन
 इंडो-तिबेटी सीमा पोलीस (ITBP) महासंचालक – प्रवीण कुमार
 कंट्रोलर जनरल ऑफ कम्युनिकेशन अकाउंट्स – वंदना गुप्ता
 भारताचे ऍटर्नी जनरल – आर. वेंकटरमणी
 टाटा मोटर्स एमडी आणि सीईओ – शैलेश चंद्रा
 भारतीय वनस्पती सर्वेक्षण चे 13 वे संचालक – कनद दास
 BCCI चे अध्यक्ष – मिथुन मनहास
 राष्ट्रीय कॅडेट कॉर्प्स (NCC) चे महासंचालक – वीरेंद्र वत्स
 नवीन उपराष्ट्रपती – सी. पी. राधाकृष्णन
 99 वे अखिल भारतीय मराठी साहित्य संमेलन अध्यक्ष – विश्वास पाटील
 युनेस्को चे पहिले अरब महासंचालक – डॉ. खालेद अल-एनानी

Books and Authors
 Mother Mary Comes to Me – अरुंधती रॉय
 The Chola Tigers – The Avengers of Somnath – अमिश त्रिपाठी
 Operation Sindoor: The Untold Story of India’s Deep Strike Inside Pakistan – KJS भिल्लन
 Different But No Less – अनुपम खेर
 Demography, Representation, Delimotation: The North-South Divide in India – रवी के मिश्रा
 ‘Dapan: Stories of Kashmir’s Struggle – इस्पिता चक्रवर्ती
 ‘Bharat Ratna Bhupen Hazarika’ – अनुराधा शर्मा
 Democracy’s Heartland: Inside the Battle for Power in South Asia – एस. वाय. कुरेशी
 After Me, Chaos: Astrology in the Mughal Empire – एम. जे. अकबर

राजस्थान
 स्थापना: 30 मार्च 1949
 मुख्य्यमंत्री : भजनलाल शर्मा
 राज्यपाल : हरिभाऊ किसनराव बागडे
 राजधानी: जयपूर
राष्ट्रीय उद्यान:
 मुकुन्द्रा हिल्स
 रणथंबोर
 सारिस्का
महत्वाची धरणे:
 बिसलपूर
 राणा प्रताप
 गांधी सागर
 जवाहर सागर

उद्दिष्ट: मृत व्यक्तींचे मृतदेह रुग्णालयातून त्यांच्या घरी मोफत पोहोचवण्यासाठी आर्थिक मदत प्रदान करणे.
आसाम:
 स्थापना: 26 जानेवारी 1950
 मुख्य्यमंत्री : हेमंता बिस्वा सरमा
 राज्यपाल : लक्ष्मण प्रसाद आचार्य
 राजधानी: दिसपूर
राष्ट्रीय उद्यान:
 काझीरंगा
 मानस
 डिब्रु-सैखोवा
 रायमोना
 देहिंग पटाई

महत्वाची धरणे
 सुबानशीरी

 स्पर्धा: 2025 जागतिक ज्युडो ज्युनियर अजिंक्यपद स्पर्धा, लिमा, पेरू
 कामगिरी: महिलांच्या 63 किलो वजनी गटात कांस्यपदक जिंकले.
 ज्युडो ज्युनियर वर्ल्ड चॅम्पियनशिपमध्ये भारताचे हे पहिलेच पदक आहे.

 98 वे अखिल भारतीय मराठी साहित्य संमेलन – दिल्ली
 COP29 (पक्षांची परिषद) 29 वी वार्षिक बैठक – अझरबैजान
 7 वे हेलिकॉप्टर आणि लघु विमान शिखर परिषद – पुणे
 ग्रीन हायड्रोजन समिट – 2025 – आंध्रप्रदेश
 जागतिक सागरी परिषद 2024 – चेन्नई
 पहिली भारत – नेपाळ पर्यटन परिषद – काठमांडू
 2024 मध्ये पहिली भारतीय जागतिक वारसा परिषद – नवी दिल्ली
 24 वी BIMSTEC बैठक 2024 – थायलंड
 ‘सूर्य द्रोणनाथन 2025’ – हिमाचल प्रदेश
 68 वी राष्ट्रकुल संसदीय परिषद – बार्बाडोस
 2025 ची SCO शिखर परिषद – चीन
 2027 ची SCO शिखर परिषद – पाकिस्तान
 AI इम्पॅक्ट समिट 2026 – भारत
 विज्ञान शिखर परिषद 2025 – न्यूयॉर्क शहर, अमेरिका
 भारतात 12 वी शाश्वत पर्वतीय विकास शिखर परिषद – डेहराडून
 आंतरराष्ट्रीय तांदूळ परिषद 2025 – भारत
 11 वी जागतिक हरित अर्थव्यवस्था शिखर परिषद (WGES) 2025 – दुबई
 8 वी ‘आंतरराष्ट्रीय सौर आघाडी’ (ISA) असेम्ब्ली – नवी दिल्ली
 Quad 2025 ची बैठक – भारत
 2026 मध्ये ब्रिक्स शिखर परिषद – भारत

 पेनसिल्वानिया आणि कनेक्टिकट नंतर तिसरे राज्य

 नवी मुंबई आंतरराष्ट्रीय विमानतळ
—————————————
 भारतातील पहिली स्वदेशी माध्यम मशीन गन कोणाद्वारे विकसित – Lokesh Machines Ltd.
 आंतरराष्ट्रीय सीमेवर अँटी-ड्रोन प्रणाली तैनात करणारे भारतातील पहिले राज्य – पंजाब
 सेमीकंडक्टर धोरणाला मान्यता देणारे पहिले भारतीय राज्य – गुजरात
 भारतातील पहिली हायड्रोजनवर चालणारी ट्रेन कोणत्या मार्गावर – जिंद – सोनिपत
 सौर उर्जेवर चालणारे भारतातील पहिले विधानसभा असलेले कोणते राज्य बनले – दिल्ली
 व्हाट्सअप द्वारे प्रशासन सेवा सुरु करणारे जगातील पहिले राज्य – आंध्रप्रदेश
 भारतातील पहिली रॉकेट 3D प्रिंटिंग सुविधा – Agnikul Cosmos द्वारे
 भारतातील पहिली सेंट्रल टिशू बँक कोठे सुरु – दिल्ली
 भारतातील पहिला अधिकृत बालविवाह मुक्त जिल्हा – बालोद
 भारतातील पहिले झोपडपट्टीमुक्त शहर – चंदीगड
 संपूर्ण डिजिटल साक्षरता प्राप्त करणारे भारतातील पहिले राज्य – केरळ
 जगातील पहिल्या ऊर्जा पारेषण पार्कचे उदघाटन – तेलंगणा
 पहिल्या परदेशातील अटल इनोव्हेशन सेंटरचे उदघाटन – यूएई
 जगातील पहिले सिरॅमिक कचरा पार्क – उत्तरप्रदेश
 धावत्या ट्रेनमध्ये एटीएम असलेली भारतातील पहिली एक्स्प्रेस – पंचवटी एक्स्प्रेस
 देशातील ‘पहिले महिला टुरिस्ट फ्रेंडली राज्य’ – केरळ
 बाळंतपणादरम्यान माता मृत्यू शून्य करणारा भारतातील पहिला केंद्रशासित प्रदेश – पद्दुचेरी
 हिम बिबट्यांच्या लोखसंख्येचा संपूर्ण अंदाज घेणारे पहिले राज्य – हिमाचल प्रदेश
 भारतातील पहिली चित्ता सफारी कोणत्या राष्ट्रीय उद्यानात – कुनो राष्ट्रीय उद्यान
 भारतातील पहिली सर्व मुलींची सैनिक शाळा – वृंदावन
 भारतातील पहिले गाय अभयारण्य – उत्तरप्रदेश

 Counter-Unmanned Aerial System (CUAS)
 SAKSHAM – Situational Awareness for Kinetic Soft and Hard Kill Assets Management.

अरुणाचल प्रदेश:
 स्थापना: 20 फेब्रुवारी 1987
 मुख्यमंत्री: प्रेमा खांडू
 राज्यपाल: कैवल्य त्रिविक्रम पारनाईक
 राजधानी: इटानगर
महत्वाची धरणे:
 रंगनाडी
 सुबानसिरी
राष्ट्रीय उद्यान:
 मौलींग
 नामदाफा

 सत्यमंगलम व्याघ्र प्रकल्पाच्या प्रतिबंधित क्षेत्रात असलेल्या बेकायदेशीर रिसॉर्ट्स आणि पर्यटक लॉजवर कारवाई करण्याचे आदेश मद्रास उच्च न्यायालयाने अलीकडेच दिले आहेत.